Udhëheqja në një rajon të paqëndrueshëm: Türkiye, NATO-ja dhe sfidat në Kosovë

Më 3 tetor, Türkiye mori përsëri komandën e Forcës së NATO-s në Kosovë (KFOR), një hap që thekson si ndikimin në rritje të vendit në rajon, ashtu edhe përparësitë strategjike të NATO-s në një Evropë të rimodeluar nga lufta Rusi–Ukrainë.

Ky detyrim strategjik nënvizon ndërveprimin kompleks mes interesave kombëtare, solidaritetit të aleancës dhe peizazhit gjeopolitik në ndryshim, ku hija e luftës Rusi–Ukrainë i ka riformësuar përparësitë dhe i ka zbuluar dobësitë brenda arkitekturës globale të sigurisë.

Përmes rolit të saj udhëheqës në KFOR, Türkiye luan një rol vendimtar në ruajtjen e stabilitetit në Ballkan – një rajon historikisht i ndjeshëm ndaj ndikimeve të jashtme dhe tensioneve etnike. Rajoni ka përjetuar vazhdimisht përplasje midis komuniteteve etnike shqiptare dhe serbe, veçanërisht në veri të Kosovës.

Sa i përket rëndësisë strategjike të Ballkanit në kuadër të strategjive më të gjera të mbrojtjes së NATO-s, roli udhëheqës i Türkiyes e vendos atë si një lojtar kyç në ndërtimin e urave ndërmjet perceptimeve të sigurisë evropiane dhe transatlantike, ndërsa njëkohësisht i jep mundësi të tregojë pozicionimin e saj strategjik për t’i balancuar në mënyrë efektive marrëdhëniet me NATO-n dhe Rusinë.

Ky rol udhëheqës forcon kontributin e Türkiyes në operacionet e përbashkëta të sigurisë dhe e pozicionon si një faktor kyç në formësimin e kohezionit dhe aftësive parandaluese të NATO-s në kohën e një gare të re mes fuqive të mëdha.

Për më shumë se një çerek shekulli, KFOR-i ka punuar për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në rajon. Ankara ka kontribuar me trupa që nga fillimi i misionit në vitin 1999 dhe më parë e ka udhëhequr komandën e KFOR-it në vitin 2023. Një post komandues në NATO nuk i jepet askujt lehtë; vendet kandidate i nënshtrohen vlerësimeve të rrepta. Türkiye jo vetëm që i kaloi ato, por gjatë komandave të saj të mëparshme dëshmoi aftësi të jashtëzakonshme ushtarake, kapacitet logjistik dhe parashikim strategjik.

Përpara marrjes së komandës së re, Türkiye dislokoi në fund të shtatorit Batalionin e saj të Forcës Rezervë Operacionale (ORF) në Kosovë, duke dëshmuar përkushtimin ndaj “paanshmërisë dhe transparencës së plotë.”

Rëndësia gjeopolitike e Kosovës

Kosova mbetet një pikë e ndjeshme në Ballkan. Mosmarrëveshjet territoriale me Serbinë, tensionet në veri të Kosovës (ku banojnë shumë serbë etnikë) dhe rastet sporadike të dhunës e bëjnë të domosdoshme praninë e vazhdueshme paqeruajtëse.

KFOR-i, nën udhëheqjen e Türkiyes, shërben si një forcë stabilizuese dhe parandaluese, duke ndarë fizikisht palët kundërshtare dhe duke mbrojtur terrenin në veri të Kosovës.

Për NATO-n, komanda e Türkiyes plotëson një nevojë kritike: anëtarë të aftë që ndajnë barrën e udhëheqjes në rajone të ndërlikuara.

Për Türkiyen, kjo është një mundësi për ta forcuar fuqinë e saj të butë, duke shfrytëzuar lidhjet historike dhe kulturore me popullsinë e vendit për të vepruar si një forcë e pazëvendësueshme stabilizuese.

Komandimi i KFOR-it sot përfshin shumë më tepër sesa mbikëqyrje rutinë. Rritja e tensioneve etnike, mosmarrëveshjet politike dhe ndikimet e kundërta të jashtme kërkojnë aftësi për reagim të shpejtë, që pasqyrohet në patrullimet e shtuara dhe praninë e forcuar të Türkiyes në zona të ndjeshme si veriu i Kosovës.

Në këtë mënyrë, komanda nuk është vetëm një detyrë simbolike, por një demonstrim real i ndarjes së barrës në një mjedis me rrezik të lartë.

KFOR dhe lufta në Ukrainë

Lufta e vazhdueshme midis Ukrainës dhe Rusisë, e cila filloi në shkurt 2022, ka qenë një katalizator i fortë që ka ristrukturuar llogaritjet strategjike të NATO-s.